Tim mạch là bộ phận đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống của con người. Tuy nhiên, ngày nay, do lối sống hiện đại, ít vận động, chế độ dinh dưỡng không hợp lý,… nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đặc biệt là ngưng thở khi ngủ và tăng huyết áp, hai căn bệnh phổ biến tưởng chừng không có liên quan tới nhau nhưng lại có sự liên hệ cực kỳ mật thiết. Và đặc biệt có thể dẫn đến suy tim. Ba căn bệnh này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng sống của người bệnh.

Mối liên hệ giữa ngưng thở khi ngủ, tăng huyết áp và suy tim

Ngưng thở khi ngủ – “Kẻ thầm lặng” đánh cắp hơi thở và sức khỏe

Ngưng thở khi ngủ (Obstructive Sleep Apnea – OSA) là tình trạng ngừng thở lặp đi lặp lại trong khi ngủ, kéo dài ít nhất 10 giây mỗi lần và xảy ra ít nhất 5 lần mỗi giờ. Bệnh lý này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe, trong đó có suy tim và tăng huyết áp.

Cơ chế:

• Khi ngủ, cơ bắp ở cổ họng và lưỡi có thể bị giãn ra, gây tắc nghẽn đường thở tạm thời, dẫn đến tình trạng ngừng thở.
• Thiếu oxy trong thời gian dài khiến tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu, dẫn đến tăng huyết áp.
• Áp lực lên tim gia tăng liên tục, lâu dần có thể dẫn đến suy tim.

Triệu chứng:

• Ngủ ngáy to, tiếng ngáy có thể gián đoạn, thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm
• Buồn ngủ, mệt mỏi vào ban ngày
• Khó thở, đặc biệt là khi nằm ngửa
• Đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, khó tập trung

Tăng huyết áp – “Sát thủ” thầm lặng đe dọa tim mạch

Tăng huyết áp là tình trạng mà lực của máu đẩy vào thành động mạch quá cao, thường được đo bằng hai chỉ số: huyết áp tâm thu (số trên) và huyết áp tâm trương (số dưới). Một người được coi là bị tăng huyết áp khi huyết áp của họ vượt quá 140/90 mmHg. Khi mắc bệnh này, tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu, dẫn đến tổn thương tim và các biến chứng nguy hiểm như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy tim.

Cơ chế:

• OSA khiến cơ thể tiết ra nhiều hormone căng thẳng, làm tăng nhịp tim và huyết áp.
• Thiếu oxy trong máu cũng góp phần làm tăng áp lực lên thành mạch máu.
• Tăng huyết áp kéo dài khiến tim phì đại, suy yếu chức năng bơm máu, dẫn đến suy tim.

Triệu chứng:

• Đau đầu: Đặc biệt là vào buổi sáng sớm.
• Chóng mặt: Có thể xuất hiện đột ngột.
• Chảy máu cam: Trong những trường hợp nghiêm trọng.
• Khó thở: Do tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu.

Suy tim – Hậu quả nặng nề từ “vòng xoáy” bệnh lý

Suy tim là tình trạng tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Khi mắc bệnh này, người bệnh thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, khó thở, thậm chí có thể bị phù nề, suy gan, suy thận.

Cơ chế:

• OSA và tăng huyết áp là hai yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến suy tim.
• Hai bệnh lý này khiến tim phải làm việc quá tải trong thời gian dài, dẫn đến suy yếu chức năng bơm máu.
• Khi tim suy yếu, lượng máu cung cấp cho các cơ quan trong cơ thể sẽ giảm, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.

Triệu chứng:

• Khó thở, đặc biệt là khi gắng sức hoặc nằm ngửa
• Mệt mỏi, yếu ớt
• Tăng cân do tích tụ dịch
• Đau tức ngực, ho khan hoặc phù nề chân, mắt, bụng

Nguy cơ suy tim ở người bị OSA và tăng huyết áp

Người bị OSA có nguy cơ suy tim cao gấp hai đến bốn lần so với người không bị OSA. Nguy cơ này càng cao hơn nếu người bệnh còn bị tăng huyết áp.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng điều trị OSA có thể giúp giảm nguy cơ suy tim. Ví dụ, một nghiên cứu cho thấy việc sử dụng máy thở áp lực dương liên tục (CPAP) để điều trị OSA đã giúp giảm nguy cơ suy tim xuống 50% (Nghiên cứu của Dr. Daniel J. Gottlieb và cộng sự (2010)- được công bố trên tạp chí “Circulation”)

Biện Pháp Chẩn Đoán, Phòng Ngừa và Điều Trị

Bảo vệ tim mạch, chặn đứng nguy cơ suy tim từ ngưng thở khi ngủ và tăng huyết áp.

Chẩn Đoán

OSA thường được chẩn đoán bằng cách sử dụng nghiên cứu giấc ngủ qua đêm tại các phòng thí nghiệm giấc ngủ hoặc sử dụng các thiết bị theo dõi giấc ngủ tại nhà:

Polysomnography (PSG): Đây là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán Hội chứng ngưng thở khi ngủ. PSG là một xét nghiệm giấc ngủ toàn diện được thực hiện trong phòng thí nghiệm, đo lường các thông số như nồng độ oxy, nhịp tim, sóng não và các chuyển động cơ thể trong suốt giấc ngủ.

Home Sleep Apnea Test (HSAT): Là phương pháp chẩn đoán tại nhà, tiện lợi nhưng không chi tiết bằng PSG. HSAT chủ yếu đo nồng độ oxy, nhịp thở và nhịp tim.

Điều Trị Ngưng Thở Khi Ngủ

• CPAP (Continuous Positive Airway Pressure): Sử dụng máy tạo áp lực dương liên tục để giữ cho đường thở luôn mở trong khi ngủ.
• Phẫu thuật: Đối với những trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật có thể được xem xét để loại bỏ phần tắc nghẽn trong đường thở.
• Thay đổi lối sống: Giảm cân, tránh uống rượu và thuốc lá, thay đổi tư thế ngủ.

Điều Trị Tăng Huyết Áp

• Thuốc: Bao gồm thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn beta, thuốc ức chế men chuyển.
• Chế độ ăn uống: Giảm muối, ăn nhiều trái cây và rau quả, tránh thực phẩm có nhiều chất béo bão hòa.
• Tập thể dục: Tăng cường hoạt động thể chất để duy trì huyết áp ở mức ổn định.

Kết Hợp Điều Trị

Việc điều trị đồng thời cả ngưng thở khi ngủ và tăng huyết áp sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ suy tim. Điều này bao gồm việc tuân thủ nghiêm ngặt các phác đồ điều trị và thay đổi lối sống lành mạnh.

Kết Luận

Ngưng thở khi ngủ và tăng huyết áp là hai tình trạng sức khỏe nghiêm trọng có mối liên hệ chặt chẽ với nguy cơ suy tim. Hiểu rõ mối quan hệ giữa chúng để có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe tim mạch và nâng cao chất lượng cuộc sống. Nếu bạn hoặc người thân có các triệu chứng liên quan, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Phòng khám SleepFi luôn đồng hành cùng bạn trên hành trình chăm sóc và bảo vệ sức khỏe.