Ngưng thở khi ngủ là một trong những rối loạn giấc ngủ phổ biến nhất. Ước tính cứ 4 người Mỹ thì sẽ có 1 người mắc chứng ngưng thở khi ngủ. Và Ngưng thở khi ngủ cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tăng huyết áp và bệnh lý tim mạch. Hiểu được mối quan hệ giữa ngưng thở khi ngủ và tăng huyết áp kháng trị là rất quan trọng để chẩn đoán và điều trị hiệu quả, cải thiện kết quả của bệnh nhân và sức khỏe tim mạch tổng thể.

Hiểu về chứng ngưng thở khi ngủ

Ngưng thở khi ngủ là một chứng rối loạn giấc ngủ phổ biến được đặc trưng bởi sự gián đoạn nhịp thở lặp đi lặp lại trong khi ngủ. Những gián đoạn hoặc ngưng thở này có thể xảy ra do tắc nghẽn đường thở (ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn) hoặc do não không gửi tín hiệu thích hợp đến các cơ kiểm soát hơi thở (ngưng thở khi ngủ trung tâm). Chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA) là dạng phổ biến nhất, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Sự tắc nghẽn này có thể xảy ra do cơ cổ họng thư giãn, amidan to hoặc bất thường về cấu trúc trong đường thở, dẫn đến các triệu chứng như ngáy to, thở hổn hển và mệt mỏi vào ban ngày.

Tăng huyết áp kháng trị

Tăng huyết áp kháng trị được định nghĩa là huyết áp cao vẫn không được kiểm soát mặc dù đã sử dụng ít nhất ba loại thuốc hạ huyết áp thuộc các nhóm khác nhau, một trong số đó thường là thuốc lợi tiểu. Tình trạng này gây nguy cơ đáng kể cho các biến cố tim mạch, bao gồm đau tim và đột quỵ.

Nguyên nhân gây tăng huyết áp kháng trị bao gồm:

– Tuân thủ phác đồ dùng thuốc kém

– Tăng huyết áp thứ phát (do các bệnh lý tiềm ẩn như bệnh thận hoặc rối loạn nội tiết tố)

– Yếu tố lối sống (ăn nhiều muối, béo phì, thiếu hoạt động thể chất)

– Tương tác thuốc

Mối liên hệ giữa chứng ngưng thở khi ngủ và tăng huyết áp kháng trị

Khi ngủ, cơ thể của bạn sẽ được thư giãn và thả lỏng để phục hồi lại sau 1 ngày dài hoạt động. Các cơ quan trong cơ thể của bạn cũng sẽ được thư giãn và giảm hoạt động. Nhưng khi cơn ngừng thở xảy ra, nồng độ bão hòa Oxy trong máu của chúng ta sẽ bị giảm. Và khi giảm quá mức cho phép, bộ não sẽ điều khiển cơ thể buộc phải thức dậy để cung cấp đủ Oxy cần thiết, trái tim cũng sẽ phải làm việc nhiều hơn để bơm Oxy đi tới các cơ quan. Và từ đó huyết áp cũng sẽ tăng cao trong đêm. Điều này có thể diễn ra đến hàng trăm lần mỗi đêm và làm cho trái tim của bạn phải làm việc nhiều hơn cả lúc bạn hoạt động vào ban ngày. Đối với những bệnh nhân bị tăng huyết áp thì đây đúng là một cơn ác mộng. Trong khi bạn đang phải uống thuốc để kiểm soát huyết áp ban ngày thì trái tim của bạn phải làm việc nhiều hơn vào ban đêm. Tình trạng này không được kiểm soát thì sẽ dẫn đến tình trạng tăng huyết áp kháng trị hoặc có thể dẫn tới ĐỘT QUỴ.

Bên cạnh những thay đổi về sự nghỉ ngơi của trái tim thì giấc ngủ của bạn cũng sẽ bị ảnh hưởng. Những cơn ngừng thở sẽ đánh thức bạn hàng trăm lần mỗi đêm và sẽ làm gián đoạn giấc ngủ của bạn. Điều này dẫn đến tình trạng mệt mỏi, uể oải, buồn ngủ vào sáng ngày hôm sau. Lâu dần có thể dẫn đến rối loạn nhịp sinh học, ảnh hưởng đến nhiều chức năng sinh lý trong cơ thể, bao gồm cả việc điều hòa huyết áp.

Kiểm soát chứng ngưng thở khi ngủ và tăng huyết áp kháng trị

Do mối liên quan chặt chẽ giữa chứng ngưng thở khi ngủ và tăng huyết áp kháng trị, nên việc điều trị tăng huyết áp kháng trị phải đi song song với việc điều trị ngưng thở khi ngủ. Điều quan trọng là phải sàng lọc và điều trị chứng ngưng thở khi ngủ ở những bệnh nhân bị huyết áp cao không kiểm soát được. Chiến lược quản lý bao gồm:

1. Thay đổi lối sống

Giảm cân, tập thể dục, giảm uống rượu, bỏ hút thuốc và áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp kiểm soát cả chứng ngưng thở khi ngủ và chứng tăng huyết áp.

2. Liệu pháp CPAP

CPAP – Máy thở áp lực dương liên tục, vẫn là tiêu chuẩn vàng để điều trị OSA. Sử dụng CPAP thường xuyên có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm huyết áp.

3. Thuốc

Hãy tuân thủ phác đồ điều trị mà bác sĩ đã đưa cho bạn. Tuy nhiên trong một số trường hợp, có thể cần phải điều chỉnh thuốc hạ huyết áp hoặc bổ sung các loại thuốc cụ thể nhắm vào các cơ chế cơ bản (chẳng hạn như thuốc đối kháng aldosterone).

4. Các lựa chọn phẫu thuật

Đối với một số bệnh nhân, các biện pháp can thiệp bằng phẫu thuật để loại bỏ tắc nghẽn đường thở có thể được xem xét.

5. Giáo dục và tuân thủ bệnh nhân

Giáo dục bệnh nhân về tầm quan trọng của việc tuân thủ cả liệu pháp CPAP và thuốc điều trị tăng huyết áp là rất quan trọng để quản lý hiệu quả.

Phần kết luận

Ngưng thở khi ngủ và tăng huyết áp kháng trị là những tình trạng có mối liên hệ với nhau đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện để chẩn đoán và quản lý. Bằng cách nhận biết tác động của chứng ngưng thở khi ngủ đối với huyết áp và điều trị thích hợp, các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe có thể cải thiện kết quả rõ ràng cho bệnh nhân tăng huyết áp kháng trị. Tiếp tục nghiên cứu và giáo dục bệnh nhân là điều cần thiết để nâng cao hiểu biết và điều trị của chúng ta về những vấn đề sức khỏe đan xen này.