Ngưng thở khi ngủ (Obstructive Sleep Apnea – OSA) là một rối loạn giấc ngủ phổ biến, trong đó đường thở của người bệnh bị chặn trong một khoảng thời gian ngắn, gây ra sự gián đoạn trong việc hô hấp và gián đoạn giấc ngủ. Việc gián đoạn hô hấp và gián đoạn giấc ngủ sẽ ảnh hưởng rất lớn đến các cơ quan nói riêng và sức khỏe tổng thể nói chung. Tuy nhiên, một vấn đề nghiêm trọng mà ít người biết đến là mối liên quan giữa OSA và bệnh đái tháo đường (diabetes). Vậy, ngưng thở khi ngủ có làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường không? Hãy cùng CPAPVN tìm hiểu về vấn đề này nhé.

Hiểu Về Ngưng Thở Khi Ngủ

OSA là tình trạng đường thở bị tắc nghẽn tạm thời trong khi ngủ, gây ra sự giảm oxy trong máu và dẫn đến việc não buộc cơ thể phải thức giấc để khôi phục lại hô hấp. Quá trình này có thể xảy ra hàng trăm lần trong một đêm, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của người bệnh.

Nguyên nhân chính của OSA bao gồm béo phì, cổ to, cấu trúc hàm và họng bất thường, và lối sống không lành mạnh. Điều đáng lo ngại là OSA không chỉ ảnh hưởng đến giấc ngủ mà còn gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như tăng huyết áp, bệnh tim mạch, và đặc biệt là đái tháo đường.

Các triệu chứng thường gặp của chứng ngưng thở khi ngủ bao gồm:

• Ngáy to
• Thức giấc đột ngột với cảm giác nghẹt thở
• Ngủ dậy cảm thấy mệt mỏi, uể oải
• Buồn ngủ quá mức vào ban ngày
• Khó tập trung, giảm trí nhớ
• Đau đầu vào buổi sáng
• Thay đổi tâm trạng, dễ cáu gắt
• Khô miệng hoặc đau họng khi thức dậy

Mối Liên Hệ Giữa Ngưng Thở Khi Ngủ Và Đái Tháo Đường

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng có mối liên hệ mật thiết giữa OSA và đái tháo đường. Theo các chuyên gia y tế, những người mắc OSA có nguy cơ cao bị kháng insulin – một yếu tố chính dẫn đến bệnh đái tháo đường type 2.

Kháng Insulin Và Tăng Đường Huyết

Kháng insulin là tình trạng cơ thể không thể sử dụng insulin một cách hiệu quả, dẫn đến việc glucose không được hấp thụ vào tế bào để tạo năng lượng, mà tồn đọng trong máu. Điều này gây ra tình trạng tăng đường huyết, một yếu tố quan trọng dẫn đến đái tháo đường.

Ngưng thở khi ngủ làm giảm lượng oxy trong máu và kích thích phản ứng căng thẳng trong cơ thể. Khi cơ thể phải đối mặt với tình trạng thiếu oxy liên tục, nó sẽ phản ứng bằng cách tiết ra cortisol, một hormone căng thẳng. Cortisol có thể làm tăng đường huyết và dẫn đến tình trạng kháng insulin. Nếu tình trạng này kéo dài, nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường sẽ tăng lên.

Tăng Cân Và Béo Phì

Một yếu tố quan trọng khác là mối liên hệ giữa OSA và béo phì. Người bị ngưng thở khi ngủ thường có xu hướng bị thừa cân hoặc béo phì, và béo phì là một yếu tố nguy cơ hàng đầu của đái tháo đường type 2. Nguyên nhân của điều này có thể bắt nguồn từ việc thiếu ngủ làm rối loạn các hormone kiểm soát sự thèm ăn, khiến người bệnh ăn nhiều hơn và tăng cân nhanh chóng.

Thiếu ngủ do ngưng thở khi ngủ làm giảm leptin – hormone ức chế cảm giác thèm ăn, và tăng ghrelin – hormone kích thích cảm giác đói. Khi sự cân bằng hormone này bị rối loạn, người bệnh sẽ có xu hướng ăn nhiều hơn, đặc biệt là các loại thức ăn giàu calo, gây ra tình trạng béo phì. Một khi người bệnh trở nên béo phì, nguy cơ mắc đái tháo đường càng cao hơn.

Các Nghiên Cứu Về Mối Liên Hệ Giữa OSA Và Đái Tháo Đường

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh mối quan hệ giữa OSA và đái tháo đường. Một nghiên cứu lớn từ Hiệp hội Đái tháo đường Mỹ (ADA) cho thấy, những người mắc OSA có nguy cơ mắc đái tháo đường type 2 cao hơn 30% so với người không mắc OSA. Cũng theo một nghiên cứu khác được công bố trên Tạp chí Hô hấp châu Âu (European Respiratory Journal), có khoảng 80% người mắc đái tháo đường type 2 cũng bị OSA, nhưng phần lớn không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Điều này cho thấy rằng, ngưng thở khi ngủ không chỉ là một rối loạn giấc ngủ thông thường mà còn là một yếu tố nguy cơ chính dẫn đến các bệnh lý chuyển hóa nghiêm trọng như đái tháo đường.

Điều Trị Ngưng Thở Khi Ngủ Có Giúp Phòng Ngừa Đái Tháo Đường?

Điều trị OSA có thể giúp cải thiện tình trạng kháng insulin và giảm nguy cơ phát triển bệnh đái tháo đường. Một phương pháp điều trị phổ biến cho OSA là sử dụng máy thở CPAP (Continuous Positive Airway Pressure). Máy CPAP giúp duy trì đường thở mở rộng trong suốt giấc ngủ, từ đó giảm thiểu các đợt ngưng thở và cải thiện lượng oxy trong máu.

Nghiên cứu cho thấy, những người sử dụng máy CPAP thường xuyên không chỉ cải thiện chất lượng giấc ngủ mà còn có mức đường huyết ổn định hơn và giảm nguy cơ kháng insulin. Máy CPAP là máy áp lực dương liên tục, là tiêu chuẩn vàng trong điều trị Ngưng thở khi ngủ. Với cơ chế thổi luồng không khí áp lực dương liên tục vào đương hô hấp trên, sẽ giúp cho đường thở luôn thông thoáng, ngăn chặn tình trạng tắc nghẽn. Từ đó sẽ cải thiện tình trạng về giấc ngủ , sức khỏe tổng thể và các bệnh lý liên quan. Điều này chứng tỏ việc điều trị OSA không chỉ giúp giảm các biến chứng liên quan đến tim mạch mà còn giúp ngăn ngừa hoặc kiểm soát đái tháo đường.

Hiểu về công nghệ đằng sau máy thở CPAP

Phòng khám tầm soát giấc ngủ SleepFi

Tăng Cường Lối Sống Lành Mạnh

Ngoài việc sử dụng máy CPAP, thay đổi lối sống cũng là một yếu tố quan trọng trong việc ngăn ngừa cả ngưng thở khi ngủ và đái tháo đường. Việc giảm cân, tập thể dục đều đặn, và duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp giảm triệu chứng OSA và cải thiện sự nhạy cảm với insulin.

Người bị OSA thường được khuyến khích giảm cân nếu thừa cân, bởi béo phì không chỉ làm trầm trọng hơn tình trạng OSA mà còn là yếu tố nguy cơ chính dẫn đến đái tháo đường. Một chế độ ăn giàu chất xơ, ít đường và chất béo không bão hòa sẽ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và kiểm soát cân nặng.

Kết Luận

Ngưng thở khi ngủ và đái tháo đường có mối liên hệ mật thiết với nhau. OSA không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ mà còn làm tăng nguy cơ kháng insulin và phát triển đái tháo đường. Việc chẩn đoán và điều trị sớm ngưng thở khi ngủ có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường, đặc biệt là đối với những người có nguy cơ cao như người thừa cân hoặc béo phì.

Điều trị OSA thông qua máy CPAP, kết hợp với việc thay đổi lối sống, là phương pháp hiệu quả để cải thiện chất lượng cuộc sống, ngăn ngừa các biến chứng liên quan đến tim mạch và đái tháo đường. Chính vì vậy, nếu bạn hoặc người thân có các triệu chứng của OSA, hãy nhanh chóng tìm đến sự tư vấn và điều trị từ bác sĩ để bảo vệ sức khỏe lâu dài.